Nie wiadomo, kto wymyślił pierniki, wiadomo natomiast, że ciastka z dodatkiem pieprzu i miodu, zbliżone smakiem do pierniczków jadano już w starożytności. W średniowieczu ciastka z dodatkiem korzennych przypraw, przywożonych z wypraw krzyżowych, stały się specjalnością zakonników, a w szczególności benedyktynów.

Etymologia słowa piernik pochodzi od staropolskiego wyrażenia pierny, czyli pieprzny.

Piernik to przede wszystkim symbol bogactwa – na chłopskie stoły trafił dopiero w XIX wieku, ze względu na coraz bardziej dostępne przyprawy korzenne. Do dziś oznacza on dobrobyt i luksus oraz słodkie życie. Dlatego pierniki w niektórych częściach Polski są jedną z 12 obowiązkowych potraw wigilijnych.